ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΙΣΜΟΙ ΕΠΙ ΤΗΣ ΦΥΣΕΩΣ ΤΟΥ ΤΕΚΤΟΝΙΣΜΟΥ
ΤΟΥ ΑΡΧΑΙΟΥ ΚΑΙ ΑΠΟΔΕΔΕΓΜΕΝΟΥ ΣΚΩΤΙΚΟΥ ΤΥΠΟΥ
Έχει τεθεί πάρα πολλές φορές ο προβληματισμός για την φύση, το μέλλον και την προοπτική τού Τεκτονισμού.
Γιά να δούμε όμως την οποιαδήποτε μελλοντική προοπτική πρέπει πρώ-τα να εξετάσουμε κατά πόσον εμείς σαν Τέκτονες εξυπηρετούμε ἢ εκπληρώνουμε τις καταστατικές μας αρχές και τον σκοπό για τον οποίον ο Τεκτονισμός ιδρύθηκε ως Φιλανθρωπικός – Φιλοσοφικός – Μυσταγωγικός κ.λ.π. !
Δυστυχώς οι προβληματισμοί περί επιτυχίας ἢ μη έχουν χαμηλά πρότυπα και συνήθως επικεντρώνονται στο κατά πόσον οι στήλες τών Εργαστηρίων είναι κατά καιρούς μεστές αδελφών ἢ αραιώνουν.
Η Εγκυκλοπαίδεια τού Νέστορα Λάσκαρη αναφέρει γιά την καταγωγή τού Τεκτονισμού :
“ Ο Tεκτoνισμός, οργανωθείς εις ενιαίον σύνολον το 1717 προϋπήρξεν εν τούτοις ως φιλοσοφική μυστική εταιρία εις την οποίαν εύρον καταφύγιον πλείστοι διωκόμενοι Σοφοί. Είναι ο θεματοφύλακας της Αρχαίας Σοφίας όπως αυτή μας παρε-δόθη διά των Αιγυπτιακών καί Ελληνικών Μυστηρίων, διά τού Μεσαιωνικού Ερμητισμού καί διαφόρων άλλων μυστικών σωματείων. Δεν απετέλεσε ποτέ καθαρώς επαγγελματικό σωματείο ούτε απλώς ηθικοπλαστική οργάνωση, όπως θέλουν μερικοί να ισχυρισθούν ».
Επ’ αυτού, ο γνωστός εσωτεριστής και φιλόσοφος Martin Erler γράφει στο βιβλίο του « ο σύγχρονος άνθρωπος καί το τυπικό » ( Μόναχο 1964 ) τα εξής : « Πρέπει να έχει κανείς μεγάλη δόση παιδαριωδίας, γιά να τον πείσουμε ότι χρειάζεται μιά καλά οργανωμένη αδελφότητα με εντυπωσιακό τυπικό, γιά να τον διδάξουμε, μεμονομένως καί κατω από την αυστηρότερη εχεμύθεια τις δέκα εντολές ή μία παραλλαγή αυτών, πράγμα που έγινε ήδη από τις πρώτες τάξεις τού δημοτικού σχολείου » !
Το Τεκτονικό ίδρυμα ασκεί μεν Φιλανθρωπία, αλλά σε πολύ περιορισμένη έκταση και χωρίς αυτό να τού προσάπτει κάποια ιδιαιτερότητα ἢ να διεκδικεί τα πρωτεία στον τομέα αυτό. Σύμφωνα με έρευνα που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό “ Φιλάνθρωπος ” το 2001, σε ολόκληρη την Ελλάδα υπήρχαν 1.043 φιλανθρωπικά ιδρύματα. Όμως η Φιλανθρωπία δεν είναι μόνον χρηματικές δωρεές. « Η φιλανθρωπία είναι ανώτερη επιστήμη και τέχνη, προορι-σμένη να αποκαταστήσει την ισότητα και την ισορροπία μεταξύ των ανθρώπων. Είναι επιστήμη γιατί στηρίζεται σε νόμους φυσικούς και λογικούς και επομένως απαιτεί βαθιά γνώση τού ανθρώπου και είναι τέχνη γιατί ολοκληρώ-νεται με την συστηματική προσπάθεια και την σκληρή εργασία για την απτή πραγματοποίηση της ενότητας μεταξύ των ανθρώπων της Γης ».
Πέραν όμως τής φιλανθρωπίας, υπό το πρίσμα της ως άνω εννοίας, ο Τεκτονισμός είναι αναμφίβολα κατά βάση Φιλοσοφικός-Μυσταγωγικός.
Η Μυσταγωγική Φιλοσοφία είναι η μέθοδος η οποία, εν αντιθέσει με την κοινή Φιλοσοφία, αποκαλύπτει βαθμιαία μέσα από τις μυήσεις και κατά κανόνα με τα σύμβολα και τις αλληγορίες, τον τρόπο τής ηθικής διαπαιδαγώγησης και κάθαρσης σαν απαραίτητης προϋπόθεσης κατανοήσεως τής εσωτερικής γνώσεως των αληθειών τής Φύσεως και τού Πνεύματος .
I Η εγκυκλοπαίδεια τού Ν. Λάσκαρι, στο λήμμα « Ανώτεροι βαθμοί », αναφέρει τα εξής :
« Οι ανώτεροι βαθμοί είναι αναμφιβόλως δημιουργήματα τών μυσταγωγημένων ανδρών, οι οποίοι βρήκαν καταφύγιο στα παλαιά επαγγελματικά σωματεία και μετέφεραν σε αυτά την “ εσωτερική φιλοσοφία των”. Οι τρείς συμβολικοί βαθμοί ( Μαθητής – Εταίρος – Διδάσκαλος ) δεν είναι αρκετοί γιά να μορφώσουν Φιλοσοφικά τούς Τέκτονες, οι οποίοι τότε μάταια θα προσπαθούσαν να ερμηνεύσουν τα σύμβολα τα οποία κοσμούν τούς Ναούς των. Με τον σημερινό βαθμό αναπτύξεως και επεκτάσεως τής ανθρώπινης σκέψεως, ο περιορισμός τής Βασιλικής Τέχνης στα όρια τών Ιωαννίτικων βαθμών θα την απεγύμνωνε τελείως τής εσωτερικής μυστηριακής της μορφής γιά να την καταντήσει ένα απλούν φιλανθρωπικό σωματείο. Ο Ελευθεροτεκτονισμός δεν αποβλέπει εις την καλλιέργεια τού αισθήματος τής φιλαλληλίας μεταξύ τών μελών του. Σκοπός του δεν είναι αυτός. Σκοπός του είναι η παρά τώ ανθρώπω καλλιέργεια – ούτως ειπείν – τών υποσυνειδήτων εκείνων ιδιοτήτων οίτινες αποτελούν την πραγματική, αλλά καταπνιγείσαν υπό τον ψευδοπολιτισμόν, υπόσταση του. Όταν δε ο Τέκτων, ούτω πως μυσταγωγούμενος, κατανόηση την σημασία τού Δελφικού Γνώθι Σ’ Αυτόν τότε ασφαλώς και φιλαλληλία θα ασκεί και εν αρετή θα ζεί » .
Απαιτείται όμως άριστη γνώση τής ιδιαίτερης γλώσσας τών συμβόλων και τής αλληγορίας !
Ο Αλβέρτος Πάϊκ, κατά την περιγραφή τού 30ου βαθμού, εξηγεί το πώς η αληθινή φύση τού Τεκτονισμού κρατιέται μυστική από τους Τέκτονες τών χαμηλότερων βαθμών :
« Οι Κυανοί βαθμοί είναι μόνον η εξωτερική αυλή ἢ σκεπαστή είσοδος τής πρόσοψης τού ναού. Μέρος τών συμβόλων επιδεικνύεται εκεί στο μεμυημένο, αλλά παραπλανιέται σκόπιμα από τις ψεύτικες ερμηνείες. Η πρόθεση δεν είναι να γίνουν κατανοητοί από αυτόν, αλλά ότι θα φανταστεί ότι τους καταλαβαίνει. Η αληθινή ερμηνεία τους είναι διατηρημένη για τους ικανούς, τους πρίγκιπες τού Τεκτονισμού ( Adepts ). Ολόκληρο το σώμα τής Βασιλικής και Ιερατικής Τέχνης ήταν κρυμμένο, τόσο προσεκτικά για αιώνες στους Υψηλούς Βαθμούς, που είναι ακόμα και έως σήμερα αδύνατο να λυθούν πολλά από τα αινίγματα που περιέχουν. Είναι αρκετά ικανοποιητικό για την μάζα εκείνων που αποκαλούνται Τέκτονες, να φαντάζονται ότι όλα περιλαμβάνονται στους κυανούς βαθμούς.Και τού καθενός οι προσπάθειες στο να αποκαλύψει την Αλήθεια μέσα από αυτούς θα είναι μάταια εργασία και χωρίς οποιαδήποτε αληθινή ανταμοιβή κατά παράβαση τών υποχρεώσεων του ως μεμυημένου. Ο Τεκτονισμός είναι στην κυριολεξία μια Σφίγγα, θαμμένη μέχρι το κεφάλι στην άμμο που συσσωρεύτηκε γύρω της από τους αιώνες ».
Αν δε κάποιος, ιδίως χαμηλόβαθμος τέκτονας, τυχόν αναφερθεί σε θέματα που κάποιοι τα θεωρούν ταμπού, δηλαδή απαγορευμένα και άσχετα με τον Τεκτονισμό, όπως Μυστήρια, Καμπαλά και η Αλχημεία…ενίοτε υπάρχουν αντεγκλήσεις και οι έριδες ιδίως από κάποιους που θεωρούν ότι είναι περισσότερο αυθεντία επί Τεκτονικών θεμάτων. Εις μάτην για μερικούς, ευτυχώς ολίγους, οι υποδείξεις τών τυπικών μας, όπως :
« Πάσα γνώμη τού ανθρώπου, δυστυχώς, είναι μόνον σχετική και ό Τεκτονισμός ούδεμίαν δέχεται ώς όριστικήν » και
« η Επιστήμη τών Μυστηρίων δεν είναι βαθμοί και αξιώματα, αλλά πυρ τρομερόν το οποίον φωτίζει τους γνωρίζοντας να χειρισθούν αυτό και κατακαίει τούς αναξίους. Οι βαθμοί και τα αξιώματα έχουν τρομεράς πνευματικάς ευθύνας, όπως και αναλόγους κυρώσεις δια τους αναξίους ».
Το τυπικό τού Διδασκάλου επιμαρτυρεί επ’ αυτού πέραν πάσης αμφιβολίας :
« εν Αιγύπτω ο Τρίτος βαθμός τής μυήσεως ωνομάζετο « θύρα τού θανάτου ».
O πολύ γνωστός Albert G. Mackey στην Εγκυκλοπαίδεια του αναφέρει : « Η Καββαλά είναι στενά συνδεδεμένη με την συμβολική επιστήμη τού τεκτονισμού…ολόκληρα τυπικά έχουν δημουργηθεί με τις αρχές της. Κατά συνέπεια η Καββαλά απαιτεί μιά θέση σε κάθε γενική εργασία πάνω στον Τεκτονισμό ». Ο δε Albert Pike, στο έργο του Ηθική και Δόγμα, μας αναφέρει : « Η Καμπαλά είναι το κλειδί τού Τεκτoνισμού και όλων των αποκρύφων επιστημών … Όλες οι Τεκτονικές οργανώσεις οφείλουν σε αυτήν τα μυστικά και τα σύμβολα τους » ! « Η αληθινή Φιλοσοφία, η οποία ήταν γνωστή στον Σολομώντα και ασκήθηκε από αυτόν, είναι η βάση στην οποία ο Τεκτονισμός θεμελιώθηκε ». Τέλος μια περικοπή από το τυπικό του 32ου βαθμού, Πρίγκηπος τού Βασιλικού Μυστικού, αναφέρει τα εξής :
« Η Αλχημεία και η Καμπαλά συνέπραξαν και εις αυτάς οφείλομεν την αλληγορία τού Απολεσθέντος Λόγου, ο οποίος θα παράσχει εις ημάς την Γνώσιν … ».
Όλα αυτά για κάποιους είναι κενόν γράμμα διότι έχουν παγιώσει μια δική τους αμετάβλητη άποψη περι Τεκτο-νισμού χωρίς να έχουν μελετήσει βαθύτερα. Είναι τόσο σίγουροι για τις θέσεις τους ώστε η βασική μας αρχή ότι ουδέν όριο θέτουμε στην αναζήτηση της αληθείας ηχεί αναποτελεσματικά στα αυτιά τους. Τις προαναφερθείσες λέξεις και μόνον που τις ακούν τους τρομάζουν.
Έτσι επανερχόμενα και επανερχόμενα στα ίδια και στα ίδια : Αγάπη - Ισότητα - Αδελφοσύνη -Καθήκον -Ηθική -Αρετή κ.ο.κ ἢ στην καλύτερη περίπτωση μια στείρα περιγραφή η σύγκριση του περιεχομένου ξένων τυπικών.
Και διερωτάται κανείς σε τι τους εξυπηρετεί να παρακολουθούν ένα τόσο ευρύ σύστημα βαθμών όπως του Α.Α.Σ.Τ. Χρειάζεται να υποστούμε τόσες μυήσεις , να προσπαθήσουμε να ερμηνεύσουμε σύμβολα και αλληγορίες για να κατανοήσουμε καλύτερα τις ανωτέρω έννοιες ;
Η ιστορικές μας παρακαταθήκες μπορούν να μας διδάξουν πάρα πολλά, ιδίως για την αναγκαιότητα και εξαιρετική χρησιμότητα τών υψηλών βαθμών τού ΑùΑùΣùΤù τον οποίον όλοι μας υπηρετούμε. Σε μια περικοπή από ένα παλιό τυπικό μύησης τού 19ου αιώνα, τού 14ου τού βαθμού τού Υπέρτατου και Τέλειου Τέκτονος που ως γνωστόν είναι η κορωνίδα των βαθμών της Στοάς Τελειοποίησης, η οποία είναι κατά την γνώμη μου εξαιρετικής σπουδαιότητας και έχει αυτούσια ως εξής :
Αρχή : « Όταν τελείωσε ο ναός της Ιερουσαλήμ, οι τέκτονες είχαν κερδίσει μια μεγάλη τιμή. Η κοινωνία που αποτελούσαν καθιερώθηκε στο εξής σαν αδελφότητα. Η ευαισθησία τους στην επιλογή κατάλληλων στόχων, είδε σαν ανταμοιβή να είναι σε κάθε περίσταση αξιοσέβαστοι. Οι Μεγάλοι εκλεκτοί Υπέρτατοι και Τέλειοι Τέκτονες δεν στάθηκαν σε καμία δυσκολία που θα τούς εμπόδιζε να επιλέξουν υποψηφίους, αλλά τούς δεχτήκαν μαζί με όλους τούς κινδύνους που αυτό συνεπάγεται, όταν εμφανιζόντουσαν ( δηλαδή έδειχναν ) ότι είναι αντάξιοι.
Με αυτές τις αρχές πλήθος ικανών Μεγάλων Εκλεκτών και Τελείων Τεκτόνων, έφυγε από την Ιερουσαλήμ μετά από την αφιέρωση τού ναού και διασκορπίστηκε μεταξύ των γειτονικών εθνών για να τούς καθοδηγήσει στην αλήθεια της Βασιλικής Τέχνης, αλλά με την προφύλαξη να μυούνται μόνο άνδρες που ήταν ελεύθεροι και ενός διαπρεπούς βαθμού. Οι τέκτονες όμως των χαμηλότερων βαθμών, που δεν περιλαμβανόταν στις ιδιαίτερες αυτές προφυλά-ξεις, πολλαπλασιάστηκαν σε όλη την έκταση της γης, οι αριθμοί τους αυξήθηκαν πέραν από το μέτρο, ώστε τα μυστικά τους αποκαλύφθηκαν και η γνώση τους έγινε κοινή, έτσι ώστε δεν κρατήθηκαν σε καμία εκτίμηση και μόνο οι Μεγάλοι εκλεκτοί Υπέρτατοι και Τέλειοι Τέκτονες είχαν πολύ μεγάλη προσοχή στο να κρύψουν τα υψηλότερα μυστήρια της Τεκτονικής τέχνης και αποφάσισαν να κρατήσουν το αδιαπέραστο μυστικό μεταξύ τους. Αυτό επιτεύχθηκε, με το να μην απονέμουν κανένα βαθμό υψηλότερο από τούς τρείς πρώτους. Το μεγαλύτερο μέρος, από εκείνους που μυηθήκαν στούς τρείς πρώτους βαθμούς, επειδή δεν έπαιρναν προφυλάξεις στα λόγια τους, στις ενέργειες και στην ζωή τους, εξαιτίας της απερισκεψίας και της αδιακρισίας τους έγιναν η αίτια για την οποία, οι οι αμύητοι στα μυστικά τού Τεκτονισμού συχνά πληροφορήθηκαν σημεία αναγνωρίσεως, χειραψίες & λέξεις των βαθμών. Αυτή η αταξία στενοχώρησε και έφερε μεγάλο προβληματισμό στούς ολιγάριθμους Τέλειους Τέκτονες για το πώς θα σταματούσαν την μεταδοτική αυτή ασθένεια. Αλλά όλες οι προσπάθειες τους αποδείχθηκαν άκαρπες.
Η Βασιλική τέχνη εκφυλίστηκε σε μια κατάσταση χωρίς γνώση διότι οι εισδοχές γινόταν πάρα πολύ εύκολα, τα διαστήματα απόκτησης τού κάθε βαθμού περιορίστηκαν και απονεμόντουσαν πάρα πολύ βιαστικά και με πολύ λίγο χρονικό διάστημα να τους χωρίζει μεταξύ τους. Στο τέλος, οι βαθμοί απονεμόντουσαν χωρίς τα απαιτούμενα προσόντα, διότι προτιμούσαν να μην λαμβάνουν σοβαρά τις οδηγίες εισδοχής δεδομένου ότι εμφανίστηκαν καινοτομίες και προέκυψαν νέα δόγματα, τα οποία κατέστρεψαν τα παλιά, στα οποία ( παλιά ) αυτοί όφειλαν να είναι απαρεγκλίτως προσηλωμένοι. Αυτές οι διαφορές δημιούργησαν τις διαφωνίες, αντιπαραθέσεις και στενο-χώριες οι οποίες στο τέλος κατέληξαν σε μια συνειδητή αποκάλυψη των εργασιών μας, για την οποία στεναχω-ρούμαστε από βάθους καρδιάς, διότι εξαιτίας των ο Τεκτονισμός έχει απωλέσει τους τρείς πρώτους βαθμούς. Ευτυχώς όμως που εμείς έχουμε σαν παρηγοριά την γνώση των μυστικών τού Μεγάλου Εκλεκτού Υπέρτατου και Τελείου Τέκτονος, για τα οποία εκείνοι οι άλλοι είναι πλήρως ανίδεοι. Ας προσπαθήσουμε λοιπόν να κατα-στήσουμε αδύνατο, γιά αυτούς τούς άλλους βαθμούς, να έχουν την ίδια τύχη, με τούς τρείς πρώτους τεκτονικούς βαθμούς. Ας ζωντανέψουμε με ζήλο την προσπάθεια γιά να επιτύχουμε την Αρχαία Τελειοποίηση. Ας εργαστούμε, γιά να μάθουμε την επιστήμη τους, να μιμηθούμε την διακριτικότητά τους και να κληρονομήσουμε κάθε τμήμα τού ευγενούς επαγγέλματός τους . » - τέλος περικοπής
Ο όρος Φιλοσοφία χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά, για να δηλωθεί η έρευνα επάνω στις γενικές αρχές. Υπάρχουν όμως και πολλοί άλλοι που οφείλονται στην περιεκτικότητα της έννοιας της φιλοσοφίας, αλλά και στην άποψη κάθε φιλοσόφου. Κανένας ορισμός δεν μπορεί να εξαντλήσει το νόημα της και για αυτό κανένας δεν αποδεικνύεται μοναδικός. Θα μου πείτε ότι όπως λένε οι ακαδημαϊκοί στα πανεπιστήμια, φιλοσοφία είναι η οντολογία, είναι η αισθητική, είναι η γνωσιολογία, είναι η ηθική, είναι η μεταφυσική. Κατά την ταπεινή μου άποψη, Όχι ! Όλα αυτά είναι από το περιθώριο. Ένα πράγμα είναι φιλοσοφία. Φιλοσοφία είναι ο στοχασμός τού ανθρώπου επάνω στο φαινόμενο θάνατος. Έτσι όρισε την φιλοσοφία ο Πλάτων, ένας από τούς μέγιστους φιλοσόφους. Στο διάλογό του Φαίδων, δίνει έναν ορισμό και λέει ότι η «φιλοσοφία είναι η μελέτη τού θανάτου » :
« το ουδέν άλλο εστίν η ορθώς φιλοσοφούσα και τω όντι τεθνάναι μελετώσα ραδίως ».
Παράλογος ορισμός. Σουρεαλιστικός. Και η φιλοσοφία δεν διδάσκεται με αυτή την οπτική, για αυτό έχουμε και αυτήν την μακρινή σχέση με αυτήν. Είναι λένε, για κάποιους ειδικούς , καθηγητές, κ.τ.λ., το τι είπε ο Καρτέσιος, το τι είπε ο Λάιμπνιτς, το τι είπε ο Μπέργκσον, κ.λ.π.
Όμως η φιλοσοφία είναι απλό πράγμα. Ο καθένας μας φιλοσοφεί . Φιλοσοφία σημαίνει ότι σκέπτομαι, στοχάζομαι, και προσπαθώ να βρω τον καλύτερο τρόπο, για να ζήσω με τον καλύτερο δυνατό τρόπο την ζωή μου.
Έτσι οι Τέκτονες είναι φίλοι της Σοφίας ( φιλοσοφούν ), διότι όπως μας λέει ο Σωκράτης :
« Σοφία είναι να νικήσουμε τον εαυτό μας, ενώ άγνοια να νικηθούμε από αυτόν ».
Στην συνέχεια ο Πλάτων, θα μας πεί ότι : « Και το τεθνάναι αυτοίς ήκιστα φοβερόν » . Και όταν έρθει η ώρα να πεθάνουν, λέει, δεν φοβούνται τον θάνατο, διότι ήταν σωστή η πορεία τους σε όλη τους την ζωή και η σχέση τους με το φαινόμενο τού θανάτου. Κατά την μύηση στον βαθμό τού Διδασκάλου αλλά και στους μετέπειτα βαθμούς ασχολούμαστε με θέματα θανάτου και Αναγέννησης. Λέμε ότι ο μύθος τού Διδασκάλου είναι ένα Ορόσημο - Landmark χωρίς το οποίο ο Τεκτονισμός παύει να έχει υπόσταση και το τυπικό μάς υποδεικνύει ότι στην αρχαία Αίγυπτο ο 3ος βαθμός ονομαζόταν « Θύρα τού Θανάτου » . Και τίθεται απροκάλυπτα το ερώτημα.
Μήπως λοιπόν εδώ κρύβεται η βαθύτερη « φιλοσοφία » τού Τεκτονισμού ;
Συνεχίζοντας ο Νέστορας Λάσκαρης την αναφορά γιά την καταγωγή τού Τεκτονισμού λέει : « Ολόκληρη η σειρά των βαθμών αποδεικνύει ότι πρόκειται περί θεσμού καθαρώς Αποκρυφιστικού καί Μυστηριακού , στα σύμβολα τού οποίου απεικονίζεται ολόκληρος η αποκάλυψη τού ΛΟΓΟΥ ». Και καταλήγει σε κάτι όχι και τόσο ενθαρρυντικό :
« Πόσοι όμως έχουν την δυνατότητα να αναγνώσουν τα σύμβολα ταύτα ;» Σύμφωνα με το τυπικό τού 4ου βαθμού : « ο βαθμός περιλαμβάνει αξίας λόγου διδασκαλίας, ών η μελέτη παρέχει ευρύ στάδιο είς τον Διδάσκαλον, όπως καταρτιζόμενος Τεκτονικώς, όχι μόνον κατανοήσει τούς Ανώτερους βαθμούς, αλλά και ερμηνεύσει τας εκάστοτε απαντώσας αλληγορίας και δυσεξήγητους εννοίας ».
Εξ άλλου το ίδιο τυπικό αναφέρει :
« Εις τον Γ΄ βαθμόν διδαχτήκατε τον μύθο τού Διδασκάλου Χιράμ. Ο νέος βαθμός, γιά τον οποίο έχετε ήδη προταθεί, έχει ίδιον συμβολισμό, γιά αυτό και συνεπάγεται ιδίαν συμβολική μύηση, η οποία θα επακολουθήσει. Οφείλετε συνεπώς να εμβαθύνεται επίσης στον συμβολισμό τούτον. Σας αφαιρέσαμε πρωτίστως τα Τεκτονικά διάσημα τού Σεβασµίου Διδασκάλου. Αυτό σημαίνει συμβολικά ότι όσα και αν έχετε μάθει μέχρι στιγμής στον Τεκτονισμό είναι ελάχιστα σε σχέση με ότι απομένει να μάθετε. Στο Εργαστήριο αυτό είσθε δεκτός ως μαθητής εκ νέου, όπως υπήρξατε και στην στοά τού 1ου συμβολικού βαθμού. Εν τούτοις δεν σας θεωρούμε τελείως αμύητο που αγνοεί το Τεκτονικό φώς, όπως είναι ο υποψήφιος προς μύηση στον πρώτο συμβολικό βαθμό. Γνωρίζουμε, ότι όταν μυηθήκατε στούς βαθμούς τού Εταίρου καί τού Διδασκάλου, αποκτήσατε δύο βαθμούς περαιτέρω Τεκτονικής μορφώσεως. Η μόρφωση όμως αυτή δεν είναι πλήρης, όπως ακριβώς δεν είναι πλήρες το φώς το οποίο προσπίπτει στούς οφθαλμούς σας διά μέσου τού συμβολικού πέπλου, το οποίο έχει τοποθετηθεί επί τού μετώπου σας και καλύπτει αυτούς » .
Σύμφωνα με την παραπάνω περικοπή, πρόκειται για την μαθητεία ενός νέου ξεκινήματος. Κάθε αναγέννηση ἢ αλλαγή καταστάσεως περνά μέσα από ένα συμβολικό θάνατο προηγουμένων καταστάσεων και στην συγκεκριμένη περίπτωση περνάμε σε ένα άλλο επίπεδο, Μέσον Δώμα ἢ ψυχονοητικό επίπεδο, και αποκαλύπτεται η ύπαρξη διαφορετικών πραγματικοτήτων, ψυχικών, καθώς και η περιορισμένη δυνατότητα/αντιληπτικότητα που έχουν οι 5 αισθήσεις. Έτσι, ο νεόφυτος, απομονώνεται εκ νέου στο διασκεπτήριο όπου οι τοιχοποιίες έχουν μαύρο χρώμα, ένα τραπέζι, ένα τρίκηρο ( όχι μονόκηρο ) κηροπήγιο και ένα κρανίο – . Αυτήν την διαδικασία στην πράξη δεν την τηρούμε όπως παλαιοτέρα και τον προβλεπόμενο διάκοσμο ο οποίος σε τίποτε δεν διέφερε από τον ναό της Κυανής στοάς του Μαθητού...
Τίθενται λοιπόν επί δεκαετίες τα κάτωθι, συναφή με την μύηση αμείλικτα, καυτά και αναπάντητα ερωτήματα, αλλά αρεσκόμενα συνεχώς να ασχολούμεθα με έννοιες όπως η αγάπη, το καθήκον κλπ, που όπως προαναφέρθηκε ουδεμίαν χρείαν έχουν συμβολών, αλληγοριών και μυήσεων διότι ακόμη και στα μεγάλα παιδιά είναι πλήρως κατανοητά .
« Ο θάνατος του Χιράμ συμβολίζει την υποδούλωση του Πνεύματος »
Όμως η όποια αγάπη, που σίγουρα ατελώς εκφράζουμε ἢ η επιτέλεση του καθήκοντος ἢ άλλες ηθικές αξίες, είναι άραγε ικανές να επιτύχουν την απελευθέρωση του Πνεύματος ;
Μια από τις πιο συχνά απαντούμενες λέξεις στην Καινη Διαθηκη είναι η λέξη " αγάπη " που εμφανίζεται περίπου 333 φορες , ενώ εμφανίζεται τέσσερις φορές στο τυπικό του μαθητή .
Μάλιστα στην μύηση του 1ου στις ηθικές παραινέσεις προς τον νεόφυτο αντί της Ευαγγελικής προτροπής « αγαπήσεις τον πλησίον σου ως σ' εαυτόν » αναγράφεται το « ο εσύ μισής εταίρω μη ποιήσης » και « πράττε εις τους άλλους ότι καλό θέλεις να πράττουν αυτοί δι’ εσέ ».
Δεν εμφανίζεται σε κανέναν από τους βαθμούς του Α.Α.Σ.Τ. εκτός από το τυπικό τού 18ου βαθμού αλλά στα παλαιά ξένα τυπικά ως Charity που σημαίνει φιλανθρωπία - ελεημοσύνη.
Με δεδομένη την σημαντικότητα που ο Λόγος του Θεού δίνει σ’ αυτήν την λέξη ας αφιερώσουμε λίγα στην λεπτομερή εξέταση της. Αγάπη : τι είναι ;
Πριν να είμαστε σε θέση να μιλήσουμε για την αγάπη, θα πρέπει να είμαστε βέβαιοι ότι καταλαβαίνουμε τι αυτή είναι. Θα πρέπει λοιπόν να μελετήσουμε τις Γραφές και να δούμε το πώς αυτές ορίζουν την αγάπη.
Αυτό ακριβώς θα κάνουμε συντόμως ξεκινώντας από την προς Γαλάτας επιστολή κεφ. 5/ε/.
Αγάπη : προϊόν της νέας φύσης
Η προς Γαλάτας 5/ε/ είναι ένα κεφάλαιο το οποίο σ’ ένα μεγάλο βαθμό είναι αφιερωμένο στη αντιπαραβολή της παλιάς φύσης ( ή " σάρκα " στην προς Γαλάτας ) και της " νέας φύσης " ( ή " πνεύμα " στο ίδιο κεφάλαιο ) και στην σύγκρουση που υπάρχει μεταξύ τους. Σχετικά τώρα με τους όρους " παλιά φύση " και " νέα φύση ", αυτοί χρησιμο-ποιούνται για να περιγράψουν αντίστοιχα την κατάσταση ενός ανθρώπου πριν και μετά, όταν δηλαδή αρχίσει να εργάζεται προς Δόξαν του Μ.Α.Τ.Σ. Μερικοί από τους όρους που χρησιμοποιεί η Βίβλος για να περιγράψει αυτόν τον άνθρωπο, αυτήν την διεφθαρμένη παλιά φύση, είναι : " παλιός άνθρωπος " (προς Εφεσίους, προς Κολοσσαείς ),
" σάρκα " ( προς Γαλάτας, προς Ρωμαίους ), " ψυχικός άνθρωπος " ( προς Κορινθίους ), " σώμα του θανάτου " ( προς Ρωμαίους ). Ευτυχώς, αυτή η διεφθαρμένη φύση προσωποποιούμενη στα πρόσωπα των τριών αχρείων εταί-ρων που φονεύουν τον Χιράμ ή το Πνεύμα δεν είναι το μόνο ενδεχόμενο για έναν άνθρωπο. Ο άνθρωπος δεν είναι καταδικασμένος να παραμείνει αιώνια " νεκρός για τις παραβάσεις και τις αμαρτίες ". Όντως αυτή η κατάσταση μπορεί να αναστραφεί σαν αποτέλεσμα της νέας γέννησης και συνιστά την νέα φύση, ή για να χρησιμοποιήσουμε την ορολογία της Βίβλου, τον " νέο άνθρωπο " ( προς Εφεσίους ), ή " πνεύμα " ( προς Γαλάτας ).
Η παλιά φύση ή σάρκα είναι ενάντια στην νέα φύση ή πνεύμα. Για να βγει κανείς νικητής σ’ αυτήν την σύγκρουση αυτό που χρειάζεται δεν είναι μόνον να προσπαθήσει να βάλει σε τάξη την διεφθαρμένη παλιά φύση. Αντ’ αυτού αυτό που χρειάζεται να κάνει είναι να περπατήσει κατ’ ευθείαν με την νέα φύση. Ο τρόπος για να μην εκπληρώσει κανείς την επιθυμία της παλιάς φύσης, δεν είναι το να κρατά μια λίστα από μη και πρέπει αλλά να περπατήσει με την νέα φύση δηλαδή να βάλει στο μυαλό του και να χρησιμοποιήσει όλα τα πράγματα που ο Λόγος του Θεού λέει ότι είναι και ότι μπορεί να κάνει. Καθώς κάποιος κάνει αυτό, τα έργα της σαρκός εξαφανίζονται.
Το αποτέλεσμα του περπατήματος με την νέα φύση, με το πνεύμα, δίνεται στην προς Γαλάτας μαζί με τα απο-τελέσματα του περπατήματος με την παλιά φύση, την σάρκα :
"Φανερά δε είναι τα έργα της σαρκός. τα οποία είναι μοιχεία, πορνεία, ακαθαρσία, ασέλγεια, ειδωλολατρία, φαρμακεία, έχθραι, έριδες, ζηλοτυπίαι, θυμοί, μάχαι, διχοστασίαι, αιρέσεις, φθόνοι, φόνοι, μέθαι, κώμοι, και τα όμοια τούτων. Ο δε καρπός του πνεύματος είναι αγάπη, χαρά ειρήνη, μακροθυμία, χρηστότης, αγαθωσύνη, πίστις, πραότης εγκράτεια."
Η πρώτη κατηγορία από πράξεις ή συμπεριφορές είναι έργα της σάρκας, δηλαδή έργα τα οποία είναι εκδηλώσεις της παλιάς φύσης. Σε αντίθεση, η δεύτερη κατηγορία μας δίνει τον "καρπό του πνεύματος", δηλαδή το προϊόν του περπατήματος με το πνεύμα, με την νέα φύση. Επαναλαμβάνουμε ότι αυτό το προϊόν, ο καρπός της νέας φύσης, δεν έρχεται σαν αποτέλεσμα κάποιου συγυρίσματος της παλιάς φύσης αλλά με το περπάτημα με την νέα φύση δηλαδή, με το να μπουν καλά στο μυαλό και να χρησιμοποιηθούν όλα όσα ο Λόγος του Θεού λέει ότι είμαστε και μπορούμε να κάνουμε. Όπως μπορούμε να δούμε, μεταξύ των προϊόντων του περπατήματος με την νέα φύση, είναι επίσης η αγάπη. Η αγάπη επομένως δεν είναι μια ιδιότητα που θα μπορούσε να την έχει ο παλιός άνθρωπος, αφού είναι προϊόν του ΝΕΟΥ ανθρώπου, της νέας φύσης. Μαζί με την νέα φύση πήραμε την ικανότητα να αγαπάμε, να έχουμε χαρά ειρήνη, μακροθυμία, χρηστότητα, αγαθοσύνη, πίστη, πραότητα εγκράτεια. Καθώς περπατάμε με την νέα φύση, όλα αυτά έρχονται σαν προϊόν, σαν φρούτο, στις ζωές μας.
Για να καταλήξουμε λοιπόν : η αγάπη είναι κάτι το οποίο έχει να κάνει με την νέα φύση μόνο. Η παλιά φύση είναι νεκρή για τις παραβάσεις και τις αμαρτίες και τίποτα καλό δεν έρχεται απ’ αυτήν. Αυτό πιθανόν μπορεί να μας βοηθήσει να καταλάβουμε το λάθος της φράσης "σ’ αγαπώ" όπως αυτή χρησιμοποιείται από τον κόσμο. Η αγάπη, όπως αυτή ορίζεται από τον Θεό στην Βίβλο, είναι προϊόν της νέας φύσης και δεν μπορεί να παραχθεί παρά μόνο από εκείνους οι οποίοι έχουν αυτήν την φύση ( δηλαδή από ανθρώπους οι οποίοι έχουν φονεύσει τους δολο-φόνους του Χιράμ μέσα τους και τον έχουν αναστήσει από τους νεκρούς ), και επίσης πορεύονται με αυτήν την φύση.
Μερικά ερωτήματα που εγείρονται στον 4ο βαθμό τού Μυστικού Διδασκάλου είναι :
1ον Γιατί το κηροπήγιο είναι τρίκηρο και όχι μονόκηρο ;
2ον Γιατί η αίθουσα είναι ενιαία ( επίπεδη - χωρίς δρύφακτο - παντού καλυμμένη με μαύρα παραπετάσματα και
αργυρά δάκρυα ;
3ον Γιατί φωτίζεται από εννέα και ορθότερον από ογδόντα ένα ( 81 ) φώτα σε ομάδες των εννέα ;
4ον Γιατί τίθεται τριγωνικός βωμός στο μέσον του Εργαστηρίου ;
5ον Γιατί ποιόν λόγον ο μυούμενος παριστάνει τον Ιεροβοάμ και ποιοι είναι οι άλλοι έξη που περιοδικά τον
ακολουθούν στον τάφο για να φροντίζουν τα εκεί εργαλεία ;
6ον Τι εξυπηρετεί η ύπαρξη εργαλείων στον τάφο του Χιράμ και ποια μπορεί να είναι αυτά ;
7ον Γιατί η σφραγίδα του Μυστικού Διδασκάλου είναι ομοίωμα χειρός εξ ελεφαντοστού ;
8ον Γιατί το σημείο της σιγής γίνεται με δυο δάκτυλα και όχι με ένα όπως στο κλασικό σύμβολο του Αρποκράτη ;
Δεν πρέπει λοιπόν να μας ξενίζουν τα αναγραφόμενα του τυπικού :
« Γιά αυτό δεν καλύψαμε τούς οφθαλμούς σας διά μελανής ταινίας, αλλά διά πέπλου διαφανούς διακοσμημένου διά τού γνώμονος. Επομένως, όπως δεν βλέπετε καλώς διά τών φυσικών οφθαλμών, έτσι και δεν αντιλαμβάνεσθε καλώς ...»
Όλες οι Ιερές Γραφές, καθώς και οι μυήσεις τού Τεκτονισμού, έχουν σαν σκοπό να μεταδώσουν ένα νόημα υψηλό-τερο από αυτό που περιέχεται στις λέξεις. Αυτή την υψηλότερη αλήθεια ο άνθρωπος πρέπει να την κατανοήσει εσωτερικά. Δηλαδή, αυτό το ανώτερο, κρυμμένο εσωτερικό νόημα, δοσμένο με λέξεις και εικόνες της καθημερινής χρήσης, μπορεί να το συλλάβει κανείς μόνο με την κατανόηση. Εσωτερική εξέλιξη σημαίνει ανάπτυξη της κατα-νόησης. Θα έχουμε λοιπόν μεγάλες παρανοήσεις όταν είμαστε προσκολλημένοι στο γράμμα και όχι στο Πνεύμα ! Οι μυήσεις είναι τα κλειδιά που προσανατολίζουν την κατανόηση.
Υπάρχουν δυστυχώς αδελφοί, που ποτέ τους δεν προβληματίστηκαν σοβαρά και οι οποίοι θεωρούν τις μυήσεις και τις τελετουργίες χωρίς κανένα βαθύτερο νόημα, αλλά σαν διακοσμητικά στοιχεία ωραιοποίησης της ατμόσφαιρας των εργασιών και κάποιοι άλλοι ευτυχώς λίγοι, αν και παραμένουν μέλη, δηλώνουν ασύστολα ότι είναι άθεοι ! Διότι η πλειοψηφία της σύγχρονης επιστήμης αντιλαμβάνεται το σύμπαν σαν μία καλοκουρδισμένη μηχανή που λειτουργεί με βάση κάποιους κανόνες, ως ένα συνονθύλευμα από άψυχα βασικά δομικά στοιχεία.
Σε ένα τέτοιο κόσμο όμως δεν χωράει ο Θεός αλλά ο Θεός θα είναι αυτός ο ίδιος ο άνθρωπος, σε ένα κόσμο που δεν φτιάχτηκε από αυτόν, αλλά που εγωιστικά θα θεωρεί ότι τού ανήκει. Έκρινα ωφέλιμη την παρατήρηση αυτή γιατί ,με την μελέτη τού Τεκτονικού συστήματος και των μυήσεων εισχωρούμε, όλο και πιό πολύ, στον τομέα νέων εξειδικευμένων γνώσεων. Αλλά το γεγονός, ότι οι γνώσεις πού αποκτήσαμε ή συλλάβαμε είναι νέες, απαιτεί μια συνειδητή προσπάθεια τού ανθρώπου, από μια ορισμένη άποψη, Δημιουργική. Όμως, η συνήθως μηχανική αντί-δραση τού ανθρώπου, προβάλλει πάντα αντίσταση σε μια τέτοια προσπάθεια. Για αυτό και η διαδικασία αυτή προσκρούει σε ένα διπλό εμπόδιο. Το πρώτο είναι η διανοητική κόπωση, αποτέλεσμα της εξαντλήσεως των απο-θεμάτων ενεργείας πού είναι απαραίτητες για την επιδιωκόμενη συγκέντρωση. Το απόθεμα αυτό, στον συνήθη άνθρωπο, είναι ελάχιστο γιατί συνήθως αποθηκεύει οριακά , καθώς η απορρόφηση της ενέργειας εξουδετερώνεται σχεδόν αμέσως με ανάλογη κατανάλωση που οφείλεται στα προβλήματα της καθημερινότητας. Έτσι ωθείται ο άνθρωπος να εγκαταλείψει τον δρόμο προς το νέο, επομένως προς το άγνωστο, γιά να αφήσει την σκέψη να κυλήσει σε δρόμους ήδη χαραγμένους, σύμφωνα με μια διαδικασία πού δεν απαιτεί ούτε συνειδητές προσπάθειες ούτε συγκέντρωση . Το δεύτερο εμπόδιο προέρχεται από την ίδια την αδράνεια της φύσεως τού επιπέδου της ύλης, στην οποία ο άνθρωπος ζεί, που σε κάθε περίσταση τον παρασύρει στην εγκατάλειψη των αναζητήσεων τού νέου και τού αγνώστου πού απαιτούν, όπως είπαμε, συνειδητές και δημιουργικές προσπάθειες. Αυτό είναι ένα από τα βασικά προβλήματα της νέας γενιάς τεκτόνων διότι έτσι απογοητεύονται γρήγορα και αποχωρούν. Κάποιοι δε και μόνο αν ακούσουν την λέξη μυστήρια ή Καμπαλά το λιγότερο που κάνουν είναι να χαμογελάσουν με συγκατάβαση. Είναι τόσο σίγουροι για τις θέσεις τους ώστε η βασική μας αρχή « το ουδέν όριο στην έρευνα της αληθείας » φαίνεται να ηχεί άστοχο στα αυτιά τους. Όμως, ζούμε στην αυγή της νέας χιλιετίας, όπου το παλαιό θα δώσει την θέση του στο καινούργιο, αβέβαιο μεν αλλά και ταυτόχρονα προκλητικό. Ασφαλώς, το κύριο χαρακτηριστικό της φιλοσοφικής σκέψης είναι η αναζήτηση της αλήθειας και όχι η κατοχή της, γιατί κατά τον Πλάτωνα, « η Σοφία είναι χαρακτηριστικό των θεών ». Η γνώση της αλήθειας είναι υπέρτατο αγαθό. Η λέξη Αλήθεια ( άνευ-λήθης ) σημαίνει να μην ξεχνούμε. Η Λήθη αυτή σχετίζεται με την άγνοια της Θείας μας προέλευσης και τού τελικού μας σκοπού , που είναι η επάνοδος στην Θεϊκή Μονάδα. Η κατανόηση τού Θείου πεδίου με το οποίο ο καθένας από εμάς συν-δέεται, είναι και ο τελικός σκοπός της ενσαρκώσεως μας.
Στην εποχή μας είναι γεγονός ότι γενικά η φιλοσοφία δεν είναι απαραίτητη στην επιστήμη. Ο λόγος είναι ότι η εξειδίκευση είναι απαραίτητη προϋπόθεση για την καλύτερη απόδοση των υπαλλήλων στις σύγχρονες κοινωνίες. Ίσως το ζητούμενο στην νέα εποχή να είναι ακριβώς αυτό, η παθητικότητα των κοινωνιών, η δημιουργία συνεχών καταναλωτικών αναγκών κ.λ.π. Ζούμε στον κόσμο της αόρατης και όμως πανταχού παρούσας νέας τάξης πραγ-μάτων, στον κόσμο της ραγδαίας τεχνολογικής εξέλιξης και τού υπερκαταναλωτισμού, όπου ο άνθρωπος αναζητεί την προσωπική του ευτυχία στο κυνήγι υλικών αγαθών,χωρίς να μένει χρόνος για να ασχοληθεί με τον « εσωτερικό » του εαυτό και τις πνευματικές του ανάγκες. Επιτυγχάνεται όμως έτσι η ευτυχία ; Ολοκληρώνεται με αυτόν τον τρόπο ο άνθρωπος ; Το πνευματικό σκόρπισμα που επέφερε η πολυδιάσπαση της επιστήμης και η εξειδίκευση των διαφόρων επιστημών σμίκρυνε κατά πολύ τούς πνευματικούς ορίζοντες τού ανθρώπου.
Η γνώση που λαμβάνει σήμερα ο άνθρωπος περιορίζεται στο γνωστικό του αντικείμενο. Αλλά και ο Φιλοσοφικός στοχασμός βρίσκεται σε μια κρίσιμη φάση της ιστορίας του. Δύο δρόμοι ανοίγονται μπροστά του. Ο ένας οδηγεί στα πιο μακρινά όρια της αποσύνθεσης, δηλαδή σε ένα αυθαίρετο δογματισμό ή ένα αθεράπευτο σκεπτικισμό. Ο άλλος οδηγεί στην ανασύνθεση, δηλαδή σε μια αποφασιστική επανατοποθέτηση όλων των ζητημάτων και την αυστηρότερη ως σήμερα κριτική επεξεργασία, εννοιών και μεθόδων. Σήμερα αρκετοί τέκτονες προσπαθούν ,σαν να είμαστε ένα κοινό βέβηλο σωματείο, να εισάγουν στον Τεκτονισμό την νοοτροπία των Κοινωνιών και τις γνώσεις τού επαγγέλματος των και όχι να ερευνήσουν τις Αρχές του « όπως αυτές έχουν διαμορφωθεί δια της από αιώνων Παραδόσεως » ώστε να προσπαθήσουν, σαν προοπτική, να τις εφαρμόσουν στην Κοινωνία.
Όσο η κατάσταση αυτή ισχύει θα πρέπει να περιμένουμε ότι η « κακοδαιμονία » , αν βέβαια είμαστε πρόθυμοι και έχουμε το θάρρος να παραδεχτούμε ότι υπάρχει κάτι τέτοιο , τα αίτια της οποίας οφείλονται αποκλειστικά στον καθένα μας , θα ακολουθεί αύξουσα πορεία . Εκτός και εάν ,επιστρέψουμε στις Ρίζες της παραδόσεως ,των Αρχών και των Μυήσεων μας.
Κλείνω εδώ με τα ρομαντικά λόγια ενός Ενδόξου και Κραταιού αδελφού μας ( Σπυρίδων Νάγος ), ο οποίος το έτος 1904 έλεγε στην στοά τού Μαραθώνα τών Αθηνών :
« Είναι προτιμότερο να έχουμε τον Ναό μας σε τρώγλες και να είμεθα ελάχιστοι οι κατανοούντες το έργο αυτό το οποίον μας παρέδωσαν μόχθοι τόσων αιώνων, παρά να είμεθα πολλοί και να συνεδριάζουμε εις καλλιμάρμαρα μέγαρα, λέγοντες και διδασκόμενοι εις αυτά, ιδέες ξένες προς την Τεκτονική αποστολή. »
Ιόλαος